Kalm gezag – Waarom kinderen opbloeien wanneer volwassenen duidelijke grenzen stellen vanuit rust

Een van de krachtigste vaardigheden die een leerkracht of ouder kan ontwikkelen, is kalmte. Niet de stille, afwachtende soort, maar een diepe, gegronde rust. Een kalmte die vertrouwen uitstraalt. Kinderen voelen zich het veiligst bij volwassenen die helder, voorspelbaar en écht aanwezig zijn. Ze hebben niet nodig dat we alles goed doen, maar wél dat we blijven staan, ook als het even stormt.

Een belangrijk onderdeel van kalmte is duidelijkheid. We hoeven niet te discussiëren om begrepen te worden. Een eenvoudig “nee”, uitgesproken met warmte en zekerheid, zegt vaak meer dan een lange uitleg of discussie. Sterker nog, kinderen zoeken vaak grenzen, en die grenzen kunnen de wereld overzichtelijker maken. Een kind hoeft zich niet overal druk over te maken. Als volwassenen 'faciliteer' je, je biedt een kind wat het nodig heeft, vanuit warmte en rust én duidelijkheid. Je bent die rots waar een kind van op aan kan.

Volwassenen voelen zich vandaag de dag vaak overweldigd door de overvloed aan keuzes, van producten tot prioriteiten. Kinderen ervaren dat ook, en soms nog veel intenser. Hen volledige vrijheid geven over elke beslissing, kan een last worden die ze nog niet kunnen dragen. Het is niet onvriendelijk om te zeggen: “Dit is wat we vandaag gaan doen.” Het geeft juist rust.

Grenzen zijn geen muren voor altijd; ze zijn als een ladder waarop kinderen groeien. Naarmate ze ouder worden, kunnen en moeten die grenzen verschuiven, en mogen ze die spreekwoordelijke ladder steeds hoger op, terwijl ze de vaardigheden en het zelfvertrouwen ontwikkelen om meer beslissingen zelf te nemen. Maar zeker in de beginjaren is helderheid juist een geschenk.

Wanneer we rustig en met vertrouwen aanwezig zijn, worden we iemand op wie kinderen kunnen bouwen. En juist die betrouwbaarheid vormt de basis van écht vertrouwen, het fundament van elk waardevol onderwijs en ouderschap.

Als leerkracht in het basisonderwijs zie ik het als een kunst om in alle gevallen rustig te blijven, dat is ook iets wat ik veel terugkrijg van de mensen om me heen. Blijkbaar straal ik zo'n rust uit, dat anderen zich daar ook aan optrekken. Soms hoor ik collega’s zeggen dat ze rustig worden als ze met mij praten, of dat mijn houding helpt om de sfeer in de klas te verzachten. Dat vind ik een groot compliment, want die rust komt niet vanzelf. Het is iets wat ik heb moeten leren, stap voor stap, door te oefenen in loslaten, in ademen, in vertrouwen dat het goedkomt, ook als het allemaal even niet perfect gaat. Die rust neem ik mee en zet ik in tijdens mijn werkzaamheden als coach én leerkracht.

En die rust, gecombineerd met structuur en duidelijkheid, en mét een glimlach, zorgt er wellicht wel voor dat ik in welke groep ik ook kom, ik al gauw een enorm vertrouwen voel van de kinderen en collega's om mij heen.